یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمان از گذشته دور تا به امروز مورد بهره برداری قرار گرفته و بسیار پرکاربرد بوده آجر لفتون یا به عبارتی آجر 10 سوراخ است.دلیل نام گذاری آجر لفتون کشف و تولید آن در روستایی به همین نام در استان مرکزی اصفهان می باشد و ریشه و اصالت آجر لفتون به این استان برمی گردد.
نقش عمده آجر لفتون در دیوار چینی محوطه و تیغه ی جدا کننده ی ساختمان می باشد که به همراه ملات سیمان و ماسه به کار می رود اما در ساخت سقف نمای خارجی و سوله سازی ،ویلا ،حیاط منازل ، دیوار اتاق ، بالکن وحصار باغ ها نیز بی بهره نبوده و نقش چشم گیری داشته است.
آجر 10 سوراخ (لفتون) بر اساس رنگ ، سایز و ابعاد ، خاک به کار رفته ، شیوه ی پخت و تولید و درجه کیفیت دارای تنوع بالایی بوده .اجر لفتون به دلیل سوراخ هایی که در سطوح خود دارد 25 درصد از حجم کلی آن کاسته می شود و این کاهش حجم به روند اجرای کار کمک شایانی کرده است .مواد اولیه تولید آجر لفتون شامل خاک رس و شیل می باشد به دلیل این تنوع خاک رنگ اجر های لفتون نیز متغیر می شود و به رنگ های زرد ، قرمز(شیل) و گلبهی که از ترکیب دو رنگ اول به دست می آید تقسیم می شود .
طریقه ی ساخت آجر لفتون در کارخانه ی شرکت های مختلف متنوع بوده وبا علم مخصوص خود اقدام به تولید اجر لفتون کردن با این وجود شیوه ی جامع تهیه اجر 10 سوراخ به شرح زیر می باشد :
ابتدا ملات آجر را با حرارت ملایم خشک می کنند سپس به صورت کامل پخته می شود ، وجود سوراخ در اجر لفتون سبب شده بخش مرکزی اجر حرارت مورد نیاز را ببیند و در نتیجه پختی بهتر و یکدست تر حاصل شود و اجر از مقاومت بالاتری در برابر سرما گرما برخوردار می شود و دچار هیچ ترک خوردگی در بافت خود نمی شود .
شاید بپرسید چرا به اجر لفتون اجر سوراخ دار می گویند و علل وجود این سوراخ ها در اجر چیست آیا از کیفیت اجر می کاهد یا خیر ؟
باید بگوییم که این 10 سوراخ موجود در اجر هیچ ضرر و آسیبی به کیفیت اجر وارد که نکرده بلعکس فوایدی نیز داشته است که برایتان بازگو می کنیم :
این سوراخ ها هیچ گونه اختلالی در پروسه ی ساخت و سازه ی ساختمان ایجاد نمی کند بلکه موجب کم کردن وزن آجر برای حمل و نقل آسان تر و مصرف کمتر مواد اولیه می شود ، چرا که وزن آجر زمانی که اجر لفتون فاقد سوراخ می باشد به شدت بالا رفته و این افزایش وزن رابطه ی مستقیم با بالا رفتن هزینه ی آجر و حمل نقل دشوار تر می شود .
که اجر را روی ملات نرم و خیس سیمان یا ماسه می فشارید ملات به داخل سوراخ های اجر نفوذ کرده و به شکل سوراخ های آن در می اید این امر موجب افزایش چسبندگی و مقاومت بالاتر ملات و اجر در برابر نیرو های جانبی ، ضربه و هر گونه عوامل تخریب کننده ی سازه ای می باشد .